Door energieneutraal te bouwen bereiden we ons voor op het toekomstige wonen. Samen met de Utrechtse gemeenten is er draagvlak om deze ambitie te realiseren. De provincie wilt hier graag aan bijdragen door gemeenten te voorzien van de juiste kennis en kunde en samenwerking te faciliteren. Met elkaar ontwikkelen we stapsgewijs een methode om hierin met en van elkaar te leren. Er zijn tal van mooie voorbeelden te vinden in de regio. 

De provincie heeft opgehaald waar gemeenten staan met de energieneutrale nieuwbouwopgave. Veel gemeenten hebben de ambitie om energieneutrale nieuwbouw te realiseren. Ze geven hier invulling aan door hogere eisen te stellen bij tenders, contracten of via de omgevingsplannen.

Samenwerking met de provincie
Een aantal gemeenten heeft aangegeven samen te willen werken. De provincie heeft daarom een klankbordgroep opgericht die vier keer per jaar bij elkaar komt. Samen hebben we een jaarplan uitgewerkt waarmee de provincie gemeenten faciliteert bij het verwezenlijken van hun ambities.

Een verslag van de inventarisatie en lijst met contactpersonen van gemeenten zijn beschikbaar op de besloten werkgroep ‘Energieneutrale Nieuwbouw’. Ben je ambtenaar en ben je betrokken bij energieneutraal bouwen voor een Utrechtse gemeente? Mail naar Esther om toegang te krijgen of je aan te melden voor de klankbordgroep.

Voorbeelden uit de regio

• Amersfoort heeft samen met de provincie een leidraad ontwikkeld die projectmanagers, adviseurs en ontwikkelaars handvaten biedt voor duurzaamheid (o.a. energie, mobiliteit en circulair bouwen). De leidraad is een hulpmiddel om een weg te vinden in de veelheid van (spel)regels.
• Ook onderzoekt de gemeente via de “Pilot omgevingsplan Energietransitie voor het hele grondgebied van de gemeente” hoe opgaven - die niet gebiedsgericht zijn maar wel vragen om een gemeentebrede aanpak - kunnen worden opgenomen in de Omgevingswet en -plannen en wat de beste manier is om hierop te sturen (via eenduidige regels in een omgevingsplan of met andere methoden zoals subsidies of voorlichting). De VNG en het ministerie van BZK doen mee in deze pilot.
• Utrecht heeft het Utrechts Energie Protocol opgesteld; dit is een stappenplan om te komen tot klimaatneutrale gebiedsontwikkeling. Het protocol kijkt naar de energievisie, -opwek, -besparing en -gebruik op gebouw/perceelniveau én gebiedsniveau; ook duurzame opwekking buiten het plangebied wordt meegenomen. Daarnaast heeft de gemeente een duurzaam bouwen specialist die bij alle grote nieuwbouwprojecten onderdeel uitmaakt van het projectteam.
• Veenendaal wil bovenwettelijk beleid voor nieuwbouw vaststellen via de Omgevingswet. Vanuit de Omgevingsvisie wil de gemeente gaan voor meer integraliteit en ze geeft hier vorm aan middels omgevingstafels. Veenendaal gaat de komende jaren experimenteren in een aantal zaken om meer te komen tot integrale ontwikkeling en heeft hiervoor een apart ontwikkelbedrijf. Zo verwerkt de gemeente de omgevingsvisie momenteel naar een ruimtelijk kader, waarin onderwerpen zoals energieneutraliteit middels een puntentelling worden meegenomen.
• Zeist hanteert het ‘NOM, tenzij’ beleid; uitgangspunt is dat de ontwikkelaar Nul op de Meter-woningen moet realiseren; indien dat niet lukt moeten ze aantonen waarom ze niet kunnen voldoen aan NOM. Het beleid is nog actueel, maar wordt geüpdatet.
• Gemeentes kunnen via het expertisecentrum van de ODRU GPR-licenties aanvragen en die gratis beschikbaar stellen aan initiatiefnemers van nieuwbouwinitiatieven. GPR-Gebouw is een methode om duurzaamheid van een gebouw bespreekbaar te maken en in kaart te brengen. De ODRU organiseert zelf bijeenkomsten voor de gemeentes over GPR en adviseert de gemeentes over duurzaam bouwen.

Duurzaam bouwen
Duurzaamheid is een integrale opgave. Energieneutraal bouwen is een onderdeel van duurzaam bouwen. Andere thema’s zijn klimaatadaptief, natuur inclusief en circulair bouwen. Vanuit het programma Versnelling Woningbouw wordt aandacht gegeven aan de verschillende thema’s op deze website.